گزارشی ساده از آنچه بر سر برجام آمده و خواهد آمد / هدف نهایی ترامپ: ایران اینبار برای "حفظ برجام" و نه "رفع تحریم ها" در موضوع موشکی مذاکره کند!

ماه اکتبر فرارسید و بالاخره با سخنرانی 18 دقیقه‌ای ترامپ مشخص شد که آمریکا چه خوابی برای برجام دیده است.

 

 ترامپ دیشب ابتدا اعلام کرد که ایران به دلایلی چون بالا رفتن ذخایر آب سنگین، عدم اجازه به بازرسان برای نظارت از سایت‌های خود و ارتباط با کره شمالی توافق هسته‌ای را نقض کرده است. رئیس جمهور آمریکا 4 استراتژی جدید خود برای مقابله با ایران را اعلام کرد که شامل موارد زیر بود:

 

1-همکاری با متحدان برای مقابله با اقدامات ثبات‌زدای ایران در منطقه

2- اعلام تحریم‌های جدید علیه ایران برای توقف حمایت از تروریسم

3-مقابله با گسترش موشک‌ها و تسلیحات ایرانی که تهدیدی برای همسایگان ایران

4-مسدود کردن همه مسیرهای ایران به سمت سلاح هسته‌ای 

 

 

مطابق با قانون داخلی آمریکا - Iran Nuclear Agreement Review Act of 2015- رئیس جمهور این کشور باید هر 90 روز اعلام کند که ایران به برجام پایبند بوده و یا خیر. آخرین بار ترامپ در ماه جولای اعلام کرد که ایران به برجام پایبند بود و متناسب با همان در سپتامبر توقف موقت تحریم‌های ایران 120 روز دیگر تمدید شد. لذا تقریباً تا اواسط دی ماه امسال توقف موقت تحریم‌های ایران ادامه دارد. اما روز گذشته ترامپ اعلام کرد که ایران به توافق هسته‌ای پایبند نبوده است. مطابق با قانون داخلی اعلام این بیان به معنی این خواهد بود که کنگره آمریکا 60 روز فرصت خواهد داشت تا درباره بازگرداندن مجدد تحریم‌ها تصمیم‌گیری کند. لذا تداوم توقف موقت تحریم‌های آمریکا برای یک دوره 120 روزه دیگر بستگی به اعلام نظر کنگره آمریکا دارد.

 

 

 

اما به غیر از اعلام عدم پایبندی سخنرانی دیشب ترامپ یک بعد مهم دیگری هم داشت و آن هم رفع نقایص برجام از طریق اصلاح قانون داخلی Iran Nuclear Agreement Review Act of 2015 بود. روشن‌تر آن‌که ترامپ گفت با همکاری رهبران اصلی مجلس نمایندگان و سنا قانونی طراحی قانونی را آغاز کردند که با اصلاح قانون پیشین نقایص توافق هسته‌ای را از بین ببرد. این موارد عبارتند از:  دائمی کردن محدودیت‌های موجود در برجام و اجرای سخت‌گیرانه‌تر آن برای محدودیت‌ هر چه بیشتر بر روی برنامه موشک‌های بالستیک ایران

 

ترامپ با تکرار مجدد صحبت‌های تیلرسون گفت در صورتی که نتوانیم با متحدانمان و کنگره به راه حل برسیم، برجام لغو خواهد شد.». 

 

 

 

تیلرسون گفته است که مذاکره مجدد و افزودن محدودیت‌های بیشتر در قالب یک توافق مجزا صورت خواهد گرفت. به همین خاطر مطابق با گفته‌های قبلی ماکرون و وزیر خارجه آلمان این احتمال وجود دارد که کشورهای اروپایی نیز از این رویکرد استقبال کنند. وزیر خارجه آمریکا نیز در این باره به رسانه‌ها گفته است: سایر طرف‌های برجام از رایزنی درباره توافقی جداگانه درباره برنامه موشکی ایران، استقبال می‌کنند.  

 

 

مسئله تحریم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از جمله دیگر بخش‌های سخنرانی دونالد ترامپ بود. بعد از این سخنان وزارت خزانه داری آمریکا اعلام کرد که دستور اجرایی 13224 را که مربوط به گروه‌های تروریستی می‌شود بر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعمال می‌کند. این امر در واقع همان اجرایی شدن رسمی و زودتر از موعد مادر تحریم‌ها  (HR3364) در قبال ایران است. 

 

دستور اجرایی 13244 در سال 2001 توسط جرج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا صادر شد. در این دستور تحریم‌های مهمی علیه سازمان‌هایی که از نظر آمریکا تروریستی محسوب می‌شوند، وضع شده است. طبق این دستور اجرایی اگر یک نهاد یا سازمان یا فردی به عنوان تروریستی شناسایی شود، مشمول تحریم‌های ثانویه بانکی و غیر بانکی آمریکا می‌شود. این مرحله از تحریم برای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران چیز جدیدی نیست. چرا که در حال حاضر هم حتی بعد از برجام که ادعا شده تحریم‌ها برداشته شده است، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در لیست تحریم‌های ثانویه بانکی و غیربانکی آمریکا قرار دارد. یعنی هم اکنون نیز سپاه در لیست SDN آمریکا قرار دارد. در حال حاضر اگر کسی با سپاه پاسداران همکاری کند مشمول برخی تنبیهات از سوی آمریکا می‌شود که موقتی هستند.

 

 

اما آنچه که وضعیت را بسیار متفاوت می‌کند و سبب می‌شود به این قانون لقب «سیاه‌چاله تحریم» بدهیم، این است که طبق دستور اجرایی 13224 هر آنکس که به یک سازمان شناسایی شده ذیل این دستور اجرایی، خدماتی ارایه دهد (هر نوع خدمتی اعم از خدمت بانکی یا غیر بانکی) مشمول تحریم‌های ثانویه بانکی آمریکا می‌شود. به این صورت که آن فرد یا نهاد ارایه دهنده خدمت خودش نیز در لیست تحریمی آمریکا یا همان SDN قرار می‌گیرد. 

 

این قانون وقتی در کنار قانون IFCA-2013 قرار می‌گیرد شرایط را بسیار سخت‌تر می‌کند. چرا که در قانون IFCA-2013 هر فرد یا نهاد ایرانی یا فرد یا نهادی که به واسطه ایران در لیست تحریمی آمریکا SDN قرار بگیرد، مشمول تحریم‌های ثانویه بانکی نیز می‌شود. در نتیجه آن هیچ کسی در دنیا نباید چه مستقیم و چه غیرمستقیم با این فرد و نهاد همکاری کند، در غیراینصورت با تنبیهات جدی امریکا روبه‌رو می‌شود.